Wśród kobiet z Zespołem Policystycznych Jajników, znajdują się te, które zachodzą w ciążę bez żadnych problemów, choć należą one do mniejszości, oraz kobiety, których starania przez wiele miesięcy okazują się być bezskuteczne. Faktycznie, jak potwierdzają badania, kobiety z PCOS mogą mieć trudność z zajściem w ciążę i jej prawidłowym przebiegiem.
Głównym problemem większości kobiet z PCOS jest nieregularny cykl miesiączkowy, długie cykle miesiączkowe, późne występowanie owulacji oraz cykle bezowulacyjne. Oznacza to, że kobiety mogą mieć trudność z rozpoznaniem, kiedy zachodzi u nich owulacja, która jest niezbędna do zajścia w ciążę. Coraz modniejsze staje się używanie popularnych aplikacji do monitorowania cyklu menstruacyjnego oraz występowania owulacji. Aplikacje są w większości darmowe, dostępne w wersji do ściągnięcia na telefon. Mogą się one jednak nie sprawdzić u kobiet z PCOS przede wszystkim z 2 powodów:
Zdarzają się jednak kobiety, których cykle występują co około 40 dni. Te cykle są jednak bardzo długie (prawidłowo, cykl nie powinien być dłuższy niż 35 dni). Co więcej, w przypadku nieregularnych miesiączek owulacja występuje w różnych dniach cyklu. Może wystąpić np. 22 dnia cyklu, przy cyklu 35 dniowym, a może jej w ogóle nie być. Samo krwawienie miesiączkowe nie wystarcza by potwierdzić, że w trakcie cyklu menstruacyjnego wystąpiła owulacja, ponieważ bardzo często u kobiet z PCOS zdarzają się cykle bezowulacyjne.
U kobiety zdrowej, śluz jest charakterystyczny dla dni płodnych i u kobiet około 25-30rż. zaczyna się pojawiać około 5 dni przed owulacją. Może on więc sugerować nadchodzącą owulację. Jednak sam śluz to za mało by potwierdzić, że owulacja wystąpiła. Wydzielanie śluzu może być zaburzone u kobiet z PCOS, a także u zdrowych kobiet w wyniku np. stresu, przeziębienia.
Kobietom z PCOS, które starają się o dziecko, polecam nauczyć się korzystać z metody FAM – Fertility Awareness Method by nauczyć się rozpoznawać fazę płodną, niepłodną oraz owulację poprzez obserwację m.in. śluzu i mierzenie temperatury. Jest to niezwykle trudne, gdyż śluz w PCOS może występować przez cały cykl, a towarzyszące zaburzenia pracy tarczy tj. niedoczynność tarczycy mogą wpływać na pomiary temperatury. Stosowanie tej metody wymaga wiedzy i praktyki, jednak może pomóc w staraniach o dziecko. Metoda FAM z pewnością zasługuje na osobny artykuł na stronie.
Popularne są również paski do mierzenia poziomu LH. Paski są dosyć tanie, dostępne w aptekach, a ich użycie dosyć łatwe, dlatego są tak bardzo lubiane przez kobiety starające się dłuższy czas o dziecko. Odpowiednie zabarwienie pasków sugeruje nadchodzącą owulację – nie potwierdza jednak w 100% nachodzącej owulacji. Paski te mogą okazać się przydatne u kobiet nie posiadających Zespołu Policystycznych Jajników. Mogą one jednak wprowadzać w błąd kobiety z PCOS, ponieważ wynik może być fałszywie dodatni – oznacza to, że pasek zabarwi się odpowiednio (wskazując nadchodzącą owulację), a owulacja nie nastąpi. Wynika to z faktu, że kobiety z PCOS w większości mają podwyższony poziom hormonu LH, który może zaburzać wynik testu. Tak więc paski do pomiaru LH u kobiet z PCOS mogą być niemiarodajne.
Przechodząc do konkretów – co można zrobić by zwiększyć regularność miesiączek, występowanie owulacji i tym samym – jak zwiększyć płodność u kobiet z PCOS?
Ryzyko poronienia u kobiet z PCOS jest wyższe[1],[2]. Co więcej, kobiety z PCOS mają zwiększone ryzyko rozwoju cukrzycy ciężarnych oraz podwyższonego ciśnienia krwi, dlatego tak ważne są badania przed zajściem w ciążę oraz odpowiednia dieta i aktywność fizyczna.
Starając się o dziecko, warto więc w pierwszej kolejności zadbać o poprawę gospodarki cukrowej, zwiększenie insulinowrażliwości, obniżenie zapalenia i poziomu androgenów tak by móc w jak największym stopniu zadbać o prawidłowy przebieg ciąży i zdrowie rozwijającego się płodu[3].
[1] Luo L, Gu F, Jie H, Ding C, et al. Early miscarriage rate in lean polycystic ovary syndrome women after euploid embryo transfer – a matched-pair study. Reprod Biomed Online. 2017 Nov;35(5):576-582. doi:10.1016/j.rbmo.2017.07.010
[2] Bahri Khomami M, Joham AE, Boyle JA, et al. Increased maternal pregnancy complications in polycystic ovary syndrome appear to be independent of obesity-A systematic review, meta-analysis, and meta-regression. Obes Rev. 2019 May; 20(5):659-674. doi:10.1111/obr.12829
[3] Christ JP, Gunning MN, Meun C, Eijkemans MJ, et al. Pre-Conception Characteristics Predict Obstetrical and Neonatal Outcomes in Women With Polycystic Ovary Syndrome. J Clin Endocrinol Metab. 2019 Mar; 104(3):809-818. doi:10.1210/jc.2018-01787.
